De Verovering van het Hertogdom Benevento door de Franken: Een Byzantijns Dilemma en de Opkomst van het Pauselijk Gezag

De 8e eeuw was een tijdperk van enorme verandering in Europa, gekenmerkt door zowel politieke instabiliteit als culturele expansie. In het zuiden van het Italiaanse schiereiland stonden verschillende krachten op scherp: het Byzantijnse Rijk probeerde zijn controle over de regio te handhaven; de Longobarden hadden zich gevestigd en een aantal koninkrijken gesticht; en de opkomende Frankische macht onder Karel de Grote keek verlangend naar expansie. In deze complexe mix van politieke belangen en ideologische botsingen vond de verovering van het hertogdom Benevento door de Franken plaats, een gebeurtenis die blijvende gevolgen zou hebben voor de machtsdynamiek in Italië.

Benevento was een belangrijk centrum in Zuid-Italië, met een strategische ligging aan de Via Appia en een rijke geschiedenis die terugging tot de Romeinse tijd. Het hertogdom stond onder Byzantijns gezag en diende als bufferstaat tegen de Longobarden, die hun territorium verder naar het zuiden uitbreidden. De relatie tussen Benevento en Constantinopel was echter complex. Hoewel formeel onderworpen aan de keizer, genoot Benevento een aanzienlijke mate van autonomie. Deze relatieve onafhankelijkheid wekte de aandacht van Karel de Grote, die op zoek was naar nieuwe gebieden om zijn rijk uit te breiden.

De oorzaak van de Frankische interventie in Benevento was tweeledig. Ten eerste zag Karel de Grote een kans om zijn invloed in Italië te vergroten en de Byzantijnse aanwezigheid in het westen te verminderen. De Longobarden waren al verslagen, waardoor Benevento kwetsbaarder werd.

Ten tweede speelde religieuze ideologie een belangrijke rol in Karel’s beslissingen. Hij zag zichzelf als beschermer van de Katholieke Kerk en was vastberaden om paus Adrianus I te steunen in zijn conflicten met de Byzantijnse kerk. Benevento had zich gemanifesteerd als een bolwerk voor de Byzantijnse Orthodoxie, wat Karel de Grote beschouwde als een bedreiging voor de autoriteit van de paus.

De verovering zelf vond plaats in 774 na Christus en was relatief snel. De Frankische troepen waren beter bewapend en georganiseerd dan de Benevento-strijdkrachten, die bovendien met interne conflicten kampten. De hertog van Benevento werd gevangen genomen en Karel de Grote installeerde een nieuwe leider die trouw was aan het Frankische rijk.

De gevolgen van de verovering waren vergaand.

• Het Byzantijnse Rijk verloor definitief zijn greep op Zuid-Italië. Deze gebeurtenis markeerde een keerpunt in de geschiedenis van het Byzantijnse Rijk, dat geleidelijk aan zijn invloed in West-Europa verloor.
• Karel de Grote vestigde zijn controle over een belangrijke strategische regio. De verovering van Benevento gaf de Franken toegang tot belangrijke handelsroutes en versterkte hun positie in Zuid-Italië.
• De paus versterkte zijn positie ten opzichte van Constantinopel. Karel’s actie werd door de paus gezien als een bevestiging van de superioriteit van de Romeinse Kerk boven de Byzantijnse kerk, wat bijdroeg tot de groeiende kloof tussen beide kerken.

De verovering van Benevento illustreert de complexe machtsstrijd in 8e-eeuws Europa. Het was niet alleen een militaire overwinning voor Karel de Grote, maar ook een strategische zet die politieke en religieuze implicaties had. De gebeurtenis droeg bij aan het verval van de Byzantijnse macht in Italië, versterkte de controle van de Franken en hielp de paus om zijn gezag te consolideren.

Benevento werd later deel van het Pauselijk Gebied, wat wijst op de blijvende invloed van Karel de Grote’s actie. Het verhaal van Benevento laat zien hoe gebeurtenissen in een specifieke regio zich kunnen uitbreiden tot grotere historische trends en veranderingen met langdurige gevolgen voor Europa.

Tabel 1: Belangrijke spelers in de verovering van Benevento

Figuur 1: Kaart van Italië in de 8e eeuw met Benevento gemarkeerd

[Een kaart die de locatie van Benevento in de context van de andere Italiaanse staten toont.]